-
1 Iуэху
1. практическая деятельность; работа, занятие, труд/ Лэжьыгъэ, псалъэ, гупсысэ мыхъуу ягъэзащIэ Iуэхугъуэ.* Iуэху мыублэ блэ хэсщ. (погов.)2. дело (то, что непосредственно касается кого-чего-л.)/ Зыгуэрым ехьэлIа, и къалэным хыхьэ.Ар сэ си Iуэхуу къызолъытэ.* Уи мыIуэху зепхуэмэ, уи щхьэм баш техуэнщ. (погов.)3. дело, разбирательство (напр. судебное)/ КъэхъукъащIэ, Iуэхугъуэ гуэрым теухуа хабзэкIэ зэхэгъэкIыныгъэ.Судыр иджыри зэ Iуэхум хэплъэжащ.4. положение вещей, обстановка/ ЩытыкIэ.Заводым Iуэхур щыщIагъуэтэкъым.* АдэкIэ Залымджэрий къыжиIащ фронт псоми Iуэхур зэрыщыщтыр. Къ. Хь.Абы и Iуэху щхьэхуэщ см. абы.Iуэху бгъэдэмылъхьэн не вести своих дел с кем-л.{И} Iуэху бзаджэкъым его дела неплохи.Iуэху блэкI срочное, неотложное дело.{И} Iуэху дэкIын удасться - о чьем-л. деле.Iуэху джэгукъым серьезное дело, не пустяк.Iуэху еплъыкIэ мнение, суждение по поводу кого-чего-л.Iуэху ехьэжьэн взяться за дело, начать дело.* Фэ тIум а Iуэхур ефхьэжьэмэ, дэгъуэу зэрызэфIэвгъэкIынум, шэч лъэпкъ къытесхьэркъым. КI. А.Iуэху ехьэлIэн ввести кого-л. в курс дела.{Я} Iуэху зэпымылъыжын = {я} Iуэху зэхэмылъыжын.{И} Iуэху зэрыхуэхъукIэ как получится; смотря по обстоятельствам.Iуэху зэрыхъэн просторечие состряпать дело.{Я} Iуэху зэхэлъын иметь друг с другом общие дела.{Я} Iуэху зэхэмылъыжын порвать отношения друг с другом.Iуэху зэхуиIэн иметь деловые связи, отношения.Iуэху зэфIэгъэкIын довести дело до конца.Iуэху зэфIэхын завершить дело.Iуэху зэщIылIэн договориться между собой о каком-л. деле.Iуэху зегъэкIуэн = Iуэху зехьэн.Iуэху зехуэн заниматься, быть занятым каким-л. делом.* Iуэху зетхуэнкIэ дыхуэкIэщIт, Мэкъумэш тщIэнуэ щIы ди мащIэт. Япэу лъ. з.Iуэху зехьэн вершить дела.* Iуэхур куэдрэ зепхьэмэ мэлъахъэ. (погов.)Iуэху имыIэн быть без дела.Iуэху иIэн быть занятым каким-л. делом.* Iуэху зиIэ псалъалэщи, бэгу зиIэ тIэхъуалэщ. (погов.)Iуэху къанэ неотложное дело.Iуэху къэгъэхъеин = Iуэху къэIэтын.Iуэху къэубэлэцын просторечие возникнуть - о каком-л. неприятном деле.Iуэху къэхъеин = Iуэху къэIэтын.Iуэху къэщтэн = Iуэху къэIэтын.* - КъикIынур сщIэркъым, ауэ уи Iуэхур сэ къызощтэ, - жиIащ пхъашэу нэхъыжьым. Iуащхь.Iуэху къэIэтын затеять какое-л. дело; начать какое-л. дело.* - Iуэху къэпIэтар къабыл ухъу, - жаIэрт къыщIыхьэхэм нэхъыжьым и Iэр яубыдурэ. фольк.Iуэху къеуэлIэн возникнуть у кого-л. - о каком-л. деле.* ПIэщIэгъуэкIэ зэфIамыгъэкIым мыхъуну зэгуэрым хъумпIэцIэдж гупым Iуэху къайуэлIат. Япэу лъ. з.Iуэху къигъэкIын раздуть какое-л. дело.Iуэху къылъыкъуэкIын = Iуэху къеуэлIэн.Iуэху лэжьын заниматься делом.* УзыхущIегъуэжын Iуэху умылэжь. (погов.)Iуэху темыщIыкIын срочно приниматься за какое-л. дело.Iуэху темыщIыхьын не считаться с кем-чем-л., не основываться на ком-чём-л.Iуэху-тIэ ар лёгче легкого.Iуэху фIей грязное, тёмное дело.Iуэху хэгъэтын втянуть кого-л. в какое-л. дело.Iуэху хэлъхьэн принять участие в каком-л. деле.{И} Iуэху хэлъын иметь отношение к кому-чему-л.Iуэху хэплъэгъуэ неприятное дело.Iуэху хэхуэн влипнуть в какое-л. дело.* Унагъуэр Iуэху хэхуат, емыкIу къатехуэнкIэ хъунути, гузавэрт. фольк.Iуэху хыхьэн ввязаться в какое-л. дело.Iуэху хуэщIэн поработать на кого-л.Iуэху хъун обернуться неприятностью для кого-л.{И} Iуэху щхьэ къутащ ненадёжный, неустойчивый ( о человеке).Iуэху щIэн заниматься каким-л. делом.Iуэху щIын взяться за кого-что-л. ; преследовать кого-л.Iуэхуи дэлъи имыIэн бить баклуши.{И} Iуэхуи и дэлъи хэмылъын моё дело сторона.Iуэхум бгъэдэтын быть при деле.Iуэхум зыкъемыгъэлын увлекаться каким-л. делом; отдавать себя работе.Iуэхум зыпыIудзын сторониться, избегать работы.Iуэхум и курыкупсэм хэтын быть в центре какого-л. дела; быть организатором каких-л. дел.Iуэхум итхьэлэн = Iуэхум щIигъэнэн.Iуэхум куууэ кIуэцIрыплъын вникнуть в дело.Iуэхум кIэ етын довести дело до конца.Iуэхум къыпыджэрэзыкIын оказаться отстранённым от какого-л. дела.Iуэхум къыпыкIэрэхъукIын = Iуэхум къыпыджэрэзыкIын.Iуэхум къыхэлъытэн учесть, принять во внимание что-л.Iуэхум къуацэкIэ хэуэн внести в дело сумятицу, разлад.Iуэхум пэщIэтын = Iуэхум бгъэдэтын.Iуэхум пэщIэувэн не давать ходу какому-л. делу.Iуэхум пхэнжу бгъэдыхьэн взяться за дело не с того конца.Iуэхум хэ = джэрэзэн случайно оказаться соучастником; влипнуть в какое-л. дело.Iуэхум хэзэрыхьын запутаться в каком-л. деле.Iуэхум хэлъэгъуэн предвидеть что-л. в каком-л. деле.Iуэхум хэмытын не принимать участие в каком-л. деле, быть в стороне от какого-л. дела.Iуэхум хэмыхьэн = Iуэхум хэмытын.Iуэхум хэплъэн рассмотреть какое-л. дело, разобраться в каком-л. деле. Судыр Iуэхум хэплъащ.Iуэхум хэпщэфIыхьын (хэпыджэн, хэпырхъэн, хэуэн) = Iуэхур зэIыщIэн.Iуэхум хэунэзэн = Iуэхум хэзэрыхьын.Iуэхум хэщIыкIын знать какое-л. дело, быть сведущим в каком-л. деле.Iуэхум хуэижьын = Iуэхум хэщIыкIын.Iуэхум хьэрычэт хэлъхьэн проявить инициативу в каком-л. деле.Iуэхум щхьэзэ хэхъухьын = Iуэхум итхьэлэн.Iуэхум щыгъуэзэн быть знакомым с каким-л. делом.* Iуэхум ущымыгъуазэу утыку уимыхьэ. (погов.)* {это} к делу не относится.Iуэхум щIигъэнэн быть очень занятым, заваленным делами.Iуэхур абы щымыIэн не в этом дело.{Зи} Iуэхур бжэгъум фIэIуа сделать достоянием всех (какую-л. тайну).Iуэхур гъэбэтэн раздуть дело.Iуэхур гъэтэрэзын навести порядок в каком-л. деле.Iуэхур гъэтIылъын отложить дело.Iуэхур дэгъэкIын = Iуэхур кIуэцIрыгъэкIын.{И} Iуэхур дэкIуеин улучшиться, пойти в гору - о чьих-л. делах.Iуэхур дэIыгъын поддержать кого-л. в {его} деле.{Зи} Iуэхур дзасэм пыIуа делать из мухи слона.Iуэхур зэдэIэтын делать какое-л. дело сообща.Iуэхур зэкIэлъыкIуэжын = Iуэхур фIыуэ къыщидзыжын.Iуэхур зэпыудын прервать какое-л. дело.Iуэхур зэрыщытщ дело не продвигается.Iуэхур зэфIэгъэзэрыхьын = Iуэхур зэIыщIэн.Iуэхур зэфIэгъэцIэфтын быстро управиться с делом.Iуэхур зэфIэнэн застопориться - о каком-л. деле.Iуэхур зэфIэхьэн получиться, сладиться- о каком-л. деле. Iуэхур зэIыгъэхьэн = Iуэхур зэIыщIэн.Iуэхур зэIыхьэн разладиться о каком-л. деле.Iуэхур зэIыщIэн запутать какое-л. дело.Iуэхур здэщыIэр = Iуэхур зытетыр.Iуэхур зехуэн заниматься каким-л. делом.Iуэхур зыгуэрым бгъэдэлъхьэн поручить какое-л. дело кому-л. Iуэхур зыгуэрым хуэзэху пока дело уладится, пока дело решится, пока дело утрясется.Iуэхур зыгурымыгъэIуэн пропускать что-л. мимо ушей {разговоры} о каком-л. деле.Iуэхур зытетыр обстоятельства дела, суть дела.Iуэхур зыIутыр = Iуэхур зытетыр.Iуэхур кIуэцIрыгъэкIын пробить какое-л. дело.Iуэхур къэгъэубэлэцын = Iуэху къигъэкIын.Iуэхур къэкъутэжын = Iуэхур къэкъутэн.Iуэхур къэкъутэн расстроиться - о каком-л. деле.{И} Iуэхур къэнэжын оставить какое-л. дело неоконченным.Iуэхур къэтIэщIын копаться в делах.Iуэхур къэхъеижын снова всплыть - о каком-л. деле.Iуэхур къэIэтыжын снова возобновить, возбудить какое-л. дело.Iуэхур къекIэрэхъуэкIыжын вернуться в прежнее состояние (напр. о былых делах).Iуэхур къекIэрэхъуэкIын обернуться неожиданностью- о каком-л. деле.Iуэхур къехьэлъэкIын испытывать затруднение в каком-л. деле.Iуэхур къехъулIэн удасться, получиться у кого-л. - о каком-л. деле.Iуэхур къешынэуэжын вновь возникнуть, всплыть (о неприятном для кого-л. деле).Iуэхур лъэхъэн затормозить, запутать какое-л. дело.Iуэхур ткIийуэ гъэувын серьезно подойти к какому-л. делу.Iуэхур укъуэдиин твёрдо стоять на чем-л. (при решении какого-л. вопроса).Iуэхур фIыуэ къыщIидзыжын поправиться - о каком-л. деле.Iуэхур шыпхэ хъун просторечиеухудшиться - о каком-л. деле.Iуэхур щIэуфэн прикрыть какое-л. дело.Iуэхур Iэпэдэгъэлэл щIын забросить какое-л. дело.{Си} Iуэхущ 1. я ручаюсь, я отвечаю за это дело.* Си Iуэхущ иджы езы Долэти а щIалэ цIыкIуитIым IэпэкIэ къеIусэмэ. КI. А. 2) это мое {личное} дело.Iуэху бгъэдыхьэкIэ подход к какому-л. делу/ Лэжьыгъэ, къалэн гуэр зэрагъэзащIэ щIыкIэ, Iэмал.Iуэху бгъэдыхьэкIэ тэмэм.Iуэху еплъыкIэ взгляд, точка зрения/ Лэжьыгъэ, къалэн, Iуэху гуэрым зэрегупсыс, абы теухуауэ я гугъэ.Iуэху зехьэкIэ см. Iуэху щIэкIэ.Iуэху фIохъу апщий бог в помощь! ( пожелание)/ Уи (фи) Iуэху фIы ухъу (лэжьыгъэ гуэр зыгъэзащIэм зэрызыхуагъазэ сэлам).Iуэху щIэкIэ манера, стиль работы/ Iуэху, къалэн гуэр зэрагъэзащIэ, зэралэжь щIыкIэ, Iэмал.* Iуэху щIэкIэ зымыщIэр Iуэху щIэным егъалIэ. (погов.) -
2 лэжьын
I работа, объект работы/ ГъэзэщIэн, зэфIэгъэкIын хуей Iуэху, лэжьыгъэ.II (елэжь) перех. гл. выполнить, сделать что-л./ ГуащIэдэкI, къару ехьэлIауэ гъэзэщIэн, зэфIэгъэкIын, щIын.* Ди къэралым щIэныгъэ Iуэхур къыщыIэтыным хуэунэтIауэ тхакIуэшхуэм куэд елэжь. Iуащхь. СыщIэбукIын Iуэху злэжьащ, - жиIащ пщым. фольк. -
3 армууэ
нареч. неловко, неуклюже, неумело/ Iуэхум хуэмыIэзэу, IэмыкIуэлъэмыкIуэу.Армууэ Iуэху лэжьын. Армууэ Iэбэн. -
4 мыупщIэрэ-мыусэу
нареч. самовольно, без спроса/ ЩхьэзыфIэфIу, зыми хуит къимыщIауэ.МыупщIэрэ-мыусэу Iуэху лэжьын. -
5 щIэгъэбыдэн
(щIегъэбыдэ) перех. гл. 1. закрепить, укрепить что-л. (о нижней части чего-л.)/ Зыгуэрым и щIагъым быдэу щIэлъхьэн, щIэгъэувэн.Пкъом и лъабжьэр щIэгъэбыдэн.2. переносное подкрепить чем-л. (клятву, обещание и т. д.)/ ЖыпIам узэрытетынум и щыхьэту апхуэдэр фIэщ зэращI Iуэху лэжьын, псалъэ жыIэн.* Шужьей лIыжьым къигъэуващ, я къуэшыгъэр щIагъэбыдэн щхьэкIэ, Жулатым кIуэуэ тхьэ щызэхуаIуэну. Н. Ш. -
6 зэдэлэжьын
I (зэдалэжь) перех. гл. сделать, выполнить ( работу) вместе, сообща/ Зэгъусэу лэжьын.Ди бригадэм я Iуэху псори зэгурыIуэу зэдалэжь.II (зэделэжь) перех. гл. сделать, выполнить одновременно ( две или несколько работ)/ ЗэдэкIуэу лэжьын, зы зэманым къриубыдэу Iуэху зэмылIэужьыгъуэхэр лэжьын.Унэ Iуэхури губгъуэ Iуэхури зэдэлэжьын. ПсыщIэгъэлъадэри хадапщIэри колхозхэтхэм зэдалэжь. -
7 зэфIэгъэкIын
(зэфIегъэкI) перех. гл. 1. расцепить что-л./ ЗэфIэна пкъыгъуэ гуэрхэр зэрыгъэутIыпщын.Уэрам зэвым зэблэкI пэтрэ IэжьитI щызэфIэнати, еIэурэ зэфIагъэкIащ.2. переносное кубано-зеленчукские разрешить спор между кем-л./ Дауэ зэхузиIэ гуэрхэм я Iуэху зэпкърыхын, зэгурыгъэIуэн.3. переносное разрешить какой-л. вопрос, уладить, устроить какое-л. дело/ Iуэху убзыхун.* Редедя Тамтаракъайм я пелуаным ебэну абыкIэ дзитIым я зэзэуэныгъэр зэфIигъэкIыну мурад ищIащ. Н. Ш.4. переносное закончить, завершить что-л./ Лэжьын, гъэзэщIэн, ухын, кIэ етын.* Лу цIыкIущ жыпIэ хъужыркъым, лIы хъуащ, и пщэ дэлъхэр зэфIегъэкIыф. КI. А. Софят и сменэ лэжьыгъэр зэIузэпэщу зэфIигъэкIри бригадэ унэм къэкIуэжащ. Щ. I. Епщэн-къепщэн сытхэр зэфIигъэкIри Сэхьид уэршэрын и хьисэпу нэхъ жьантIэмкIэ тIысыжащ. КI. А. -
8 зехуэн
(зэрехуэ) перех. гл. 1. подвергать гонению, преследовать кого-л./ Зыгуэр къехуэкIын, мыгъэтыншын.Зэрахъуэу щыта пэтми, тхэныр щимыгъэту усэщIэхэр, уэрэдыщIэхэр абы {Бэчмырзэ} зэхилъхьащ. П. Б.2. выращивать, растить (скот, птицу)/ Iэщ, джэдкъаз гъэхъун, Iыгъын.МэкъумэшыщIэхэм Iэщ зэрахуэ хъуртэкъым, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ Iэщ зепхуэн щхьэкIэ, щIы куэд уиIэн хуейт. Ижь. д. и ист.3. водить что-л., управлять чем-л./ Гу, трактор, машинэ сыт хуэдэхэр зегъэкIуэн, абыхэм ирилэжьэн.Ауэ лIыжьыр ярейт къыхуалъхуами выгу зехуэным. Е. К.4. заниматься чем-л., делать что-л./ Зыгуэр щIэн, лэжьын, зыгуэрым иужь итын.Хьэмид зэрихуэр къыпхуэщIэнутэкъым, псоми и Iуэхур ящебзыщI. Iуащхь.5. переносное донимать кого-л. чем-л. (напр. настойчивой просьбой)/ Зыгуэрым пэубыдынIа, ерыщу яужь итын.Хъуэжэ гуэным и IункIыбзэр къызэт жеIэри и фызыр хигъэзыхьауэ зэрехуэ. фольк.Лъэужь зехуэн см. лъэужь.{И} щхьэ хуэфIын зехуэн см. щхьэ.{И} щхьэ Iуэху зехуэн см. щхьэ. -
9 щIэн
I (ещIэ) перех. гл. 1. знать что-л., иметь сведения о ком-чем-л./ Зыгуэрым щыгъуэзэн.Куэдым ящIэн. И пэжы-пIэр щIэн.2. знать что-л., обладать знанием чего-л./ Зыгуэрым (щIэныгъэм) ущыгъуазэу, зыгуэр къыбгурыIуэу, зэхэпщIыкIыу щытын. Бзэ куэд щIэн.3. знать что-л., уметь что-л. делать/ Зыгуэр (Iуэху) зэрагъэзащIэм щыгъуэзэн, зыгуэр блэжьыфу щытын. ЛэжьэкIэ щIэн.4. знать, понимать, сознавать что-л./ Зыгуэр къыбгурыIуэу, уи акъылым къиубыду щытын.* Тетым фIыуэ ищIэрт Бэрокъуэр езым хуэмылIэ, щымышынэ зэрыхъуу псори зэрыщыгъупщэжынур. Т. Хь.Алыхьым ещIэ см. алыхь I. Алыхьыр пщIэмэ см. алыхь I.II (ещIэ)перех. гл. 1. делать что-л., заниматься чем-л./ Зыгуэр лэжьын.* Iэгъуапэм пэжыр щыбгъэпщкIууэ Бей бзаджэм жиIэр умыщIэ. П. Б. Уижь жиIэр щIэи, уи щIэ ищIыр шхы. (погов.)2. возделывать, выращивать что-л./ Хэпсауэ уелэжьурэ зыгуэр къэгъэкIын.* Хъуэжэ зэгуэрым ху куэд ищIащ. фольк.Къулыкъу щIэн см. къулыкъу.Псапэ щIэн см. псапэ.Суд щIэн см. суд.Хьэрычэт щIэн см. хьэрычэт.{И}щIэн имыщIэжу не зная что делать.ИщIэнур ищIащ 1) {его} песенка спета. Сымаджэм ищIэнур ищIащ, нобэ-ныжэбэщ. 2) переносное {он} рано повзрослел. Сабий щхьэкIэ, губзыгъэщ, ищIэнур ищIащ.III:зыбжанэ щIэн = зыкъом щIэн.Зыкъом щIэн см. зыкъом.МащIэ щIакъым см. мащIэ.Iэджэ щIэн см. Iэджэ I. -
10 Iуэхугъуэ
см. Iуэху 1. Гуапагъэ зыхэлъ Iуэхугъуэ лэжьын.* ЛIым я нэхъ мыгъуэм Iуэхугъуибгъу зэпеч. (погов.)
Перевод: со всех языков на русский
с русского на все языки- С русского на:
- Все языки
- Со всех языков на:
- Все языки
- Адыгейский
- Русский